Vejetaryen beslenme zararlı mı? Vejetaryen diyet şekliyle vegan diyet şeklinin arasındaki en önemli fark, vejetaryenler sadece et ürünlerini tüketmezken, veganların hayvansal hiçbir gıda tüketmemesidir. Bu diyetlerin sağlıklı olup olmadığı geçmişten günümüze kadar tartışma konusu olsa da Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırmaya göre bitki ağırlıklı diyet yapan insanlarda bazı kanserlerin, obezitenin, kardiyovasküler hastalıkların ve kardiyometabolik risk faktörlerinin çok daha az görüldüğü kanıtlanmıştır.
Peki, Vejetaryen beslenme zararlı mı? Faydaları ve zararları neler? Detayları inceleyelim.
Vejetaryen Beslenme Nedir?
Vejetaryen beslenme zararlı mı? Vejetaryen beslenmenin birçok türü vardır. En bilindik haliyle et ve et ürünlerinin yenmemesi diyebiliriz. Sağlıklı vejetaryen beslenme, çiğ ve pişmiş sebze, fındık, bazı tohumlar, tahıl ürünleri, baklagiller, bitkiler ve meyvelerden oluşur.
Düşük kalorili olmasına rağmen, antioksidan, mineral ve vitamin açısından oldukça zengin olan vejetaryen beslenme şekli, bilinenin aksine son derece sağlıklıdır. Bu diyetin birden fazla çeşidi olduğundan bahsetmiştik. Gelin bunları birlikte inceleyelim.
Vejetaryen Beslenme Türleri Nelerdir?
Vejetaryen beslenme zararlı mı? Vejeteryan beslenmenin türleri vardır. Bu türlerin arasından en yaygın olanları, Ovo-lacto Vejeteryan, Pescatarian Diyeti ve Vegan Diyeti’dir. İnceleyecek olursak:
Ovo-lacto Vejetaryen, klasik diyebileceğimiz vejetaryen beslenme türüdür. Vejetaryen beslenme tarzı genellikle bitki içeriklidir. Ancak buna ek olarak yumurta ve süt de tüketebilirler. Süt ve yumurtanın dahil edildiği vejetaryen beslenme şekline Ovo-lacto denir.
Pescatarian Diyeti ise, meyve, fındık, tahıl, bitkiler, fasulye gibi besinlerin yanında deniz ürünlerinin de tüketildiği bir beslenme şeklidir. Tercihen süt ve yumurta da tüketilebilir. Fakat kümes hayvanları ve kırmızı et bu beslenme şekline uygun değildir.
Tüm hayvansal gıdalardan uzak duran sadece bitkisel beslenmeyi öneren beslenme şekli ise vegan diyetidir. Et, süt, yumurta, balık gibi hayvansal olan hiçbir gıda tüketilmez.
Hangi Tür Vejetaryen Beslenme Şekli Daha Sağlıklıdır?
Eğer pescatarian ya da ovo-lacto vejetaryen tarzında beslenmeye karar verdiyseniz takviye olarak amino asit ve B12 vitamini almanız önerilir. Vegan bir beslenme şekliniz varsa da B12 vitaminin yanı sıra günlük beslenme rutininize protein tozu eklemeniz önerilir. Aynı zamanda, fıstık, mantar, marş fasulyesi, yosun gibi yüksek proteinli besinleri tüketmek vegan beslenme tarzı için çok önemlidir.
Vejetaryen Beslenmenin Faydaları Nelerdir?
Vejetaryen beslenme zararlı mı açıklamadan önce bu beslenme şeklinin faydalarına değinelim.
- Bitkilerin antioksidan oranları çok yüksektir. Aynı zamanda da inflamatuar özellikler barındırırlar. Bu şekilde stresle mücadele ederek insan vücudunun belli hastalıklardan korunmasını sağlarlar. Sebze, baklagiller ve meyve gibi besinler ise A, C, ve E vitaminleri bakımından zengindir.
- Bitkisel bazlı beslenmek bağırsak sağlığı için de son derece yararlıdır. Bitkilerin hastalıklara karşı bağışıklığı arttırdığı, kalp ve damar hastalıklarına iyi geldiği ve yaşlanmayı geciktirdiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
- Vejetaryen beslenme, yüksek lif oranı içerdiğinden, kolesterol, şeker ve kalp hastalıklarına oldukça iyi gelir.
- Sebze ve meyve ağırlıklı beslenen insanlar, kolay kolay kilo almazlar. Çünkü sebze ve meyvelerin kalorisi düşüktür ancak ebat olarak büyük oldukları için midenizde oldukça yer kapladıkları için gün boyu tok kalmanızı sağlarlar. Eğer kilo probleminiz varsa kilo vermenize de yardımcı bir beslenme şeklidir.
- Çiğ gıdalar tüketmemiz, vücudumuzda sinirim enzimlerinin harekete geçmesini sağlar. Sebzeler, belli bir sıcaklıkta pişirildikleri zaman genelde enzimleri etkisiz hale gelir. Vejetaryen beslenme şeklinde çiğ ve taze sebze çok fazla tüketildiğinden, enzimler son derece güçlü çalışır.
- Pişirilmiş et ürünleri çok fazla katkı maddesi içerir. Hatta yüksek sıcaklıkta pişiriliyorsa, kanserojen etkileri ortaya çıkabilir. Bu durum da kanser riskini oldukça arttırır. Vejetaryen beslenmede et hiç tüketilmediği için kanser riski çok daha düşüktür. Aynı zamanda paket olarak satılan, sosis, salam, sucuk gibi gıdalar da beslenme rutinin de yoktur. Böylelikle vejetaryen beslenme uygulayan kişiler katkı maddelerinden de oldukça uzak dururlar.
- Vejetaryen beslenmenin çevre dostu olduğunu biliyor muydunuz? Gıda zinciri dediğimiz tabloda bitkileri üretmek oldukça düşük oranda su, enerji, toprak, fosil yakıt ve enerji gerektirir. Bu nedenle de oldukça çevre dostu gıdalardır. Ancak hayvan gıdaları, bitkilere göre doğada oldukça enerji harcarlar. Bu nedenle pek çevre dostu olduğunu söyleyemeyiz.
Vejetaryen Beslenmenin Zararları
Vejetaryen beslenme zararlı mı? Evet, vejetaryen beslenmenin vücudumuza oldukça yararı vardır. Ancak bunu bilinçli olarak yapmalıyız. Bazı besinleri beslenme rutinimizden çıkarıyorsak, onların yerine muhakkak bir alternatifini ya da takviyesini almalıyız.
Bitki, sebze ve meyvelerle beslenmek oldukça sağlıklı olsa da eğer bilinçli olmazsak dezavantajları da ortaya çıkacaktır. Gelin bu dezavantajlara birlikte bakalım…
- Beslenme rutinimizden proteini tamamen çıkarırsanız vücudunuzda amino asit eksikliği olma riski çok yüksektir. Amino asitler vücudumuzdaki kasların şekillenmesine yardımcı olurlar. Bu nedenle protein bakımından yetersiz beslenmeler kaslarımızı kötü etkileyebilir.
- B12 vitamini vücudumuz için oldukça önemli bir vitamindir. Bu vitamin et, süt, balık ve yumurtada oldukça fazladır. Eğer vücudunuzda B12 vitamini eksikliği olursa, hafızada güçsüzlük, halsizlik ve çabuk yorulma görülebilir. Bu nedenle de vegan ve vejetaryen beslenme tarzını hayatına almış insanların muhakkak ek olarak B12 vitamini kullanması önerilir.
- Aşırı karbonhidrat tüketiminin kilo almaya neden olduğunu hepimiz biliyoruz. Yeterli protein tüketmeyen insanlar bu açığı karbonhidratla kapatacaklardır. Bu da hızlı kilo artışına neden olabilir. Bu durumu engellemek için hem besin takviyesi almalıyız hem de karbonhidrat tercihini sağlıklı olanlardan yana yapmalıyız.
- İnsan vücudu enerjisinin büyük bir kısmını et ve balıktan alır. Bu besinler tüketmediğinde çabuk yorulma ve zayıflık gibi etkiler görülebilir. O nedenle B vitamini ve çinko kullanılması tavsiye edilir.
Kısacası, vejetaryen beslenme zararlı değildir hatta oldukça yararlı olduğunu söylemek mümkündür. Ancak bilinçli yapılması gereken, gerekli takviyelerin alınması gereken bir beslenme türüdür. Çünkü vücudumuzun sebzelere olduğu kadar yüksek protein içeren besinlere de ihtiyacı vardır. Ancak yüksek protein içeren gıdaları tüketmeyi tercih etmiyorsanız yani vejetaryen beslenme yapıyorsanız, takviye gıdalar için mutlaka doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
